Doktrina e harixhitëve dhe çështje tjera

Disa historianë mendojnë se, nëse nuk llogariten disa veprime ekstremiste e fanatike të pjesëtarëve të këtij sekti, harixhitët konsiderohen mjaft të devotshëm dhe njerëz religjiozë puritanë. [8]

Si shkas për daljen në skenë të harixhitëve ishte arbitrazha (tahkim), të cilën e propozoi Muaviu në Betejën e Siffinit më 37 h. / 26 korrik 657, kurse e pranoi Aliu r.a., ndonëse ishte në pozitë fituese. [9]

Sipas F. Rahmanit, harixhitët deri në këtë kohë ishin në përbërje të shiitëve, respektivisht në anën e Aliut r.a.. Këta njerëz te Osmani r.a. dallojnë periudhën e mirë prej 6 vjetësh dhe atë të keqen prej 6 vjetësh, [10] nuk u pajtuan me pranimin e arbitrazhës nga ana e Aliut r.a., sepse ai kishte të drejtë hyjnore, kundrejt mashtrimit diplomatik të Muaviut, dhe iu nënshtrua arbitrazhës njerëzore. Ata luftuan kundër Muaviut, të bindur se e drejta është në anën e Aliut dhe të tyre, kurse Muaviun e mendonin për uzurpues të pushtetit dhe rebelues, kundër të cilit duhet luftuar me të gjitha forcat. [11] Parulla e tyre ishte se "La hukme il-la li'l-lah" (Arbitrimi dhe gjykimi i takon vetëm Zotit) kurse pranimi i arbitrazhës ishte thyerja e legjitimitetit të luftës së tyre dhe se të gjitha sakrificat e deriatëhershme paskan qenë të kota. Duke u nisur nga parimi se besimi dhe dyshimi nuk ecin tok, këta përfundimisht i lëshojnë radhët e Aliut r.a., e shpallin atë për pabesimtar dhe kërkojnë që publikisht të pendohet dhe sërish të përqafojë islamin. [12]

Meqë kjo nuk ndodhi, prej atëherë këta idealistë dhe kryengritës fanatikë u tërhoqën në fshatin Harura afër Kufës dhe zgjodhën udhëheqësit e tyre. Me kalimin e kohës, e për shkak të gjendjes kaotike në Bashkësinë muslimane, grupi i tyre rritej. [13] Ata luftuan edhe kundër Aliut r.a., e pas vrasjes së Aliut r.a., edhe kundër Muaviut, edhe kundër emevitëve më pastaj. Aktivitetin e tyre, edhe pse me intenzitet më të vogël e kanë vazhduar edhe gjatë abasitëve. [14] Harixhitët, si duket, i ndali Jusuf El-Haxhaxhi, pas luftërave të vazhdueshme. [15]

Disa dijetarë mendojnë se harixhitët qenë të manipuluar nga një grup i tretë, që qëndronte i fshehur dhe në prapavijë, e kreu i të cilëve ishte Abdullah ibn Sebe', hebraik që pranoi islamin, por vazhdimisht veproi kundër muslimanëve. Ai dhe grupimi rreth tij mendohet edhe si nismëtar dhe nxitës i vazhdueshëm i përçarjes ndërmjet muslimanëve në kohën e Osmanit r.a. dhe Aliut r.a.. [16]

Autor: Nexhat IBRAHIMI

_________________________

Shkëputur nga Artikulli: "Harixhitët - sekt i hershëm islam".

[8] - F. Rahman, op. cit., fq. 236.
[9] - Në Betejën e Sifinit vdiqën rreth 50.000 muslimanë, më shumë se në të gjitha luftërat e deriatëhershme me persianët, bizantinasit e të tjerët. Sipas: I. Dzananovic, op. cit., fq. 55. F. Hiti, op. cit., fq. 175-177. S. Tuajmeh, op. cit., fq. 134-138 dhe 138-140.
[10] - H. Laoust, op. cit., fq. 19.
[11] - I. Dzananovic, op. cit., fq. 56.
[12] - Ali Mustafa El-Gurabi, Tarih'ul-firek'il-islamijjeti ve nesh'et'ul-ilm'il-kelam inde'l-muslimin, Kairo, 1958, fq. 276, sipas: I. Dzananovic, op. cit., fq. 56. Ahmed Emin, Fexhr'ul-islam, botimi XIII, Kairo, 1982, fq. 256-258.
[13] - N. Smailagic, Leksikon, op. cit., fq. 240.
[14] - S. Tuajmeh, op. cit. 141 e tutje. F. Rahman, op. cit., fq. 237. "Abasitët, sikur edhe emevitët, qenë të padobishëm për halifatin". Sipas: Ahmed Emin, Duha'l-islam, pjesa III, botimi IX, Kairo, 1978, fq. 336-337.
[15] - N. Smailagic, Leksikon, op. cit., fq. 241. F. Hiti, op. cit., fq. 198.
[16] - N.b.A. El-Akli, Hauarixhët - grupi i parë i devijuar në historinë e islamit, Tiranë, 2003, fq.11.